U okviru obilježavanja godišnjice potpisivanja Zeničke rezolucije, Muftijstvo zeničko organizovalo je jučer promociju Zbornika radova pod nazivom „Zenička rezolucija o zaštiti Roma kao izraz antifašizma i građanskog aktivizma“.
Zbornik radova objavljen je nakon naučne konferencije „Građanski aktivizam i otpor fašizmu kao izraz demokratije i ljudskih prava – 80 godina od potpisivanja Zeničke rezolucije i 110 godina od rođenja Fadila Imamovića“, održane 20. decembra 2022. godine na Pravnom fakultetu Univerziteta u Zenici.
– Rezolucija je potpisana ovdje, u Sultan Ahmedovoj medresi, a potpisali su je najugledniji Zeničani. Naša je ambicija da, promovišući Rezoluciju, promovišemo građanske vrijednosti, borbu za druge i drugačije te sve one vrijednosti koje jednu zajednicu, zapravo, čine ljudskom – izjavio je muftija zenički hafiz dr. Mevludin Dizdarević.
Dodao je kako su ovakve teme vrijedne kolektivnog i pojedinačnog ponosa, zbog čega o njima treba govoriti jezikom nauke, ali potencijalno i umjetnosti.
– Smatram da je ovo toliko važan dokument da bi se, da je potpisan u nekim drugim zajednicama, o njemu snimali filmovi i pisale mnogo veće knjige. Mi, za početak, možemo barem učiniti ovo – okupiti naučnike, historičare koji se ozbiljno i odgovorno bave historijom i historijskim tumačenjima, da oni daju svoju riječ, tumače, opišu i istraže ovaj događaj – poručio je muftija Dizdarević.
U Zborniku su autori iz različitih perspektiva govorili o Zeničkoj rezoluciji kao simbolu građanskog aktivizma i antifašističkih vrijednosti.
– I dalje se na prostoru bivše Jugoslavije vode ratovi za interpretaciju i korištenje određenih segmenata historije o kojima smo vrlo malo znali. Jedan od tih bitnih segmenata odnosi se upravo na Zeničku rezoluciju. Ovaj akt iz Zenice posmatram u jednom širem kontekstu, u sklopu muslimanskih rezolucija unutar Bosne i Hercegovine koje su nastale u ovom periodu – istakao je promotor prof. dr. Safet Bandžović.
Dr. Bandžović je posebno upozorio da nije dovoljno antifašizam posmatrati isključivo kroz ljevičarsku prizmu.
– Iako je ta dimenztija u sistemu Jugoslavije bila dominantna, za mene je antifašizam prvenstveno načelo da se brani neko drugi. Ljudi u Zenici su to i pokazali. Uzimam primjer sudbine, recimo, Roma Kragujevcu i Leskovcu, gdje su Nedićevci i Ljotićevci hapsili Rome kao taoce i predavali ih Nijemcima za strijeljanje. U Zenici su branili te ljude – pojasnio je dr. Bandžović.
Iako se vrijednosti Rezolucije odnose na specifični historijski kontekst, njene poruke ostaju značajne za sadašnjost, ali i za budućnost.
– Zenička rezolucija ocijenjena je kao evropski dokument i nalazi se na web-stranici Evropskog udruženja Roma kao jedan od rijetkih dokumenata kojima je Evropa tada pisano, javno i s potpisom tražila zaštitu romskog stanovništva – naglasio je promotor prof. dr. Dževad Drino.
On je istakao da je poštovanje prema potpisnicima Rezolucije dužnost svih naših savremenika, jer su insistirali na promjeni odnosa prema sugrađanima.
– Rezolucija je urodila plodom. Izmijenjeni su zakoni i uredbe koje su se ticale tadašnjih redarstvenih snaga i propisa NDH, tako da je direktno spašen veliki broj romskog stanovništva od odlaska u Jasenovac – zaključio je dr. Drino.
Promotori su se složili da je priča o Zeničkoj rezoluciji istovremeno i priča o velikoj ljudskoj gesti, koja je praktično pokazala sve ono o čemu teorijski govori islamska etika.
